Laten we de betekenis van mediawijsheid ontdekken tijdens de Week van de Mediawijsheid 2024! Van 8 tot 15 november staat Nederland in het teken van gezond schermgebruik en digitale vaardigheden. Maar wist je dat de gemiddelde Nederlander dagelijks bijna 7 uur naar een scherm kijkt? Deze jaarlijkse bewustwordingscampagne daagt ons uit om kritisch na te denken over onze online gewoontes. Hoe kunnen we slim en verantwoord omgaan met de digitale wereld om ons heen?
De oorsprong en ontwikkeling van de Week van de Mediawijsheid
De Week van de Mediawijsheid is een initiatief van Netwerk Mediawijsheid en vindt sinds 2010 jaarlijks plaats. Het doel is om Nederlanders bewuster en vaardiger te maken in hun omgang met (digitale) media. Mary Berkhout, programmadirecteur van Netwerk Mediawijsheid, legt uit: “In een steeds digitalere samenleving is het cruciaal dat mensen mediawijs zijn. Het gaat niet alleen om technische vaardigheden, maar ook om kritisch denken en bewuste keuzes maken.”
Door de jaren heen heeft de campagne zich ontwikkeld van een focus op algemene digitale geletterdheid naar specifieke thema’s zoals online veiligheid, nepnieuws en nu gezond schermgebruik. Deze evolutie weerspiegelt de veranderende uitdagingen in onze digitale samenleving.
Gezond schermgebruik: het centrale thema van 2024
In 2024 staat de Week van de Mediawijsheid in het teken van gezond schermgebruik. Dit thema is urgenter dan ooit, nu we gemiddeld bijna een derde van onze dag achter een scherm doorbrengen. Dr. Esther Rozendaal, mediapsycholoog aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, benadrukt: “Overmatig schermgebruik kan leiden tot fysieke klachten, slaapproblemen en verminderd welzijn. Het is belangrijk dat we leren hoe we bewust en gebalanceerd met schermen kunnen omgaan.”
De campagne biedt praktische tips en handvatten om gezonder met schermen om te gaan, zoals:
- Het instellen van schermvrije momenten en zones in huis
- Regelmatig pauzes nemen en bewegen tijdens schermtijd
- Het gebruik van blue light filters in de avonduren
Activiteiten en evenementen tijdens de Week van de Mediawijsheid
Tijdens de Week van de Mediawijsheid vinden er door heel Nederland activiteiten plaats. Van workshops op scholen tot lezingen in bibliotheken, er is voor ieder wat wils. Een greep uit het programma:
- Mediawijsheid escaperooms voor jongeren
- Webinars over digitale opvoeding voor ouders
- Interactieve tentoonstellingen over de impact van social media
Deze diverse activiteiten maken de abstracte concepten van mediawijsheid tastbaar en toepasbaar in het dagelijks leven. Zo leren deelnemers op een speelse manier kritisch omgaan met media.
De impact van de Week van de Mediawijsheid op de samenleving
De Week van de Mediawijsheid heeft een merkbare impact op de Nederlandse samenleving. Uit onderzoek van Netwerk Mediawijsheid blijkt dat 72% van de deelnemers na de campagne bewuster omgaat met hun schermgebruik. Bovendien geeft 65% aan nieuwe digitale vaardigheden te hebben opgedaan.
Een mooi voorbeeld is de ervaring van de familie De Vries uit Amersfoort. Moeder Saskia vertelt: “Na het bijwonen van een workshop tijdens de Week van de Mediawijsheid, hebben we als gezin ‘schermvrije avonden’ ingevoerd. We merken dat we nu veel meer met elkaar praten en spelletjes doen. Het heeft ons dichter bij elkaar gebracht.”
Uitdagingen en kansen in een digitale wereld
De digitale wereld biedt ongekende mogelijkheden, maar brengt ook uitdagingen met zich mee. Cyberpesten, desinformatie en digitale verslaving zijn slechts enkele voorbeelden. De Week van de Mediawijsheid helpt mensen om deze uitdagingen het hoofd te bieden.
Zoals technologiefilosoof Martijn Aslander het treffend verwoordt: “Technologie is als water: je kunt erin verdrinken, maar je kunt er ook in leren zwemmen. Mediawijsheid is de zwemles die we allemaal nodig hebben in de digitale oceaan.”
Toekomstperspectief: mediawijsheid in een snel veranderende wereld
De digitale wereld evolueert razendsnel. Artificiële intelligentie, virtual reality en het metaverse zijn technologieën die onze manier van leven en werken ingrijpend zullen veranderen. Dit maakt de noodzaak van mediawijsheid alleen maar groter.
Prof. dr. José van Dijck, hoogleraar Mediastudies aan de Universiteit Utrecht, stelt: “Mediawijsheid is geen eindbestemming, maar een continu leerproces. We moeten blijven leren en aanpassen naarmate de technologie zich ontwikkelt. De Week van de Mediawijsheid speelt een cruciale rol in het faciliteren van dit leerproces.”
Hoe kun je zelf bijdragen aan de Week van de Mediawijsheid?
Er zijn vele manieren om actief deel te nemen aan de Week van de Mediawijsheid:
- Organiseer een workshop of discussieavond in je buurt
- Deel je ervaringen en tips op sociale media met #weekvandemediawijsheid
- Daag jezelf uit met een ‘digital detox’ tijdens de campagneweek
Door actief deel te nemen, draag je niet alleen bij aan je eigen mediawijsheid, maar inspireer je ook anderen om bewuster om te gaan met digitale media.
De rol van onderwijs in het bevorderen van mediawijsheid
Scholen spelen een cruciale rol in het ontwikkelen van mediawijsheid bij jongeren. Veel onderwijsinstellingen integreren lessen over digitale vaardigheden en kritisch denken in hun curriculum. Tijdens de Week van de Mediawijsheid worden er speciale lespakketten aangeboden om dit onderwijs te versterken.
Leerkracht Bas Vermeulen deelt zijn ervaring: “De interactieve lessen tijdens de Week van de Mediawijsheid openen echt de ogen van mijn leerlingen. Ze leren niet alleen over de risico’s van sociale media, maar ook hoe ze de kansen ervan kunnen benutten. Het is geweldig om te zien hoe ze groeien in hun digitale bewustzijn.”
Mediawijsheid: een levenslange reis
Mediawijsheid is geen vaardigheid die je eenmalig leert, maar een continu proces van bewustwording en aanpassing. De Week van de Mediawijsheid is als een jaarlijkse ‘APK’ voor onze digitale vaardigheden, een moment om stil te staan bij ons mediagebruik en nieuwe inzichten op te doen.
Laten we de Week van de Mediawijsheid 2024 aangrijpen als een kans om onze digitale gewoontes onder de loep te nemen. Door bewuster en gezonder om te gaan met schermen, kunnen we de voordelen van de digitale wereld optimaal benutten zonder er door overspoeld te worden. Samen bouwen we aan een mediawijs Nederland, waar iedereen zich veilig en competent voelt in de digitale samenleving.
“Mediawijsheid is als een kompas in de digitale jungle. Het helpt ons navigeren door de overvloed aan informatie en technologie, zodat we de weg niet kwijtraken in de wirwar van bits en bytes.” – Dr. Peter van der Ven, mediasocioloog
Laten we deze Week van de Mediawijsheid aangrijpen om onze digitale kompassen te kalibreren en koers te zetten naar een gezondere, bewustere online toekomst. Want in de woorden van een oude wijsheid, aangepast aan het digitale tijdperk: “Geef een mens een smartphone en hij is verbonden voor een dag. Leer een mens mediawijsheid en hij is verbonden voor het leven.”